Het maken van olifantentandpasta is een bekend en populair chemisch experiment. In dit experiment wordt een indrukwekkende hoeveelheid schuim geproduceerd door de ontleding van waterstofperoxide. Dit experiment is niet alleen leuk om te zien, maar ook educatief, omdat het laat zien hoe katalysatoren werken. In dit artikel bespreken stap-voor-stap hoe je dit experiment zelf veilig kunt uitvoeren met zowel 3% waterstofperoxide en 12% waterstofperoxide.

Wat heb je nodig?

• Waterstofperoxide (H₂O₂) 3% of 12%
• Vloeibaar wasmiddel, zoals Dreft
• Droge gist (als katalysator)
• Voedingskleurstof (optioneel)
• Warm water
• Grote fles of cilinder (bijvoorbeeld een erlenmeyer)
• Dienblad of bak om morsen op te vangen
• Handschoenen en een veiligheidsbril
• Maatbekers en lepel

Veiligheidsvoorschriften⚠️

• Draag altijd een veiligheidsbril en handschoenen bij het werken met waterstofperoxide.
• Voer het experiment buiten uit of in een goed geventileerde ruimte
• Wees extra voorzichtig met het hanteren van 12% waterstofperoxide, omdat dit bijtender is dan 3%
• Houdt afstand wanneer je het experiment in gang zet

Stap-voor-stap handleiding voor het maken van olifantentandpasta

1. Bereid je werkplek voor
   • Zorg voor een schone en opgeruimde werkplek
   • Plaats een dienblad of bad onder de fles of cilinder om het schuim op te vangen
2. Meng de ingrediënten
   • Giet wanneer je 3% waterstofperoxide gebruikt ongeveer 100 ml in je fles of cilinder. Indien je 12% waterstofperoxide gebruikt, giet dan ongeveer 50 ml in je fles of cilinder.
   • Voeg een paar druppels voedingskleurstof toe aan de waterstofperoxide om het mengsel een kleurtje te geven.
   • Voeg 1 eetlepel met vloeibar afwasmiddel toe aan de waterstofperoxide en meng voorzichtig door de fles of cilinder lichtjes te draaien.
3. Bereid de katalysatoroplossing voor
   • Los in een aparte beker of fles 1 eetlepel droge gist op in ongeveer 3 eetlepels warm water. Roer dit mengsel vervolgens goed door tot de gist volledig is opgelost.
4. Start de reactie
   • Giet SNEL maar VOORZICHTIG de gistoplossing in de fles met je waterstofperoxide.
   • Stap direct achteruit en observeer de productie van de olifantentandpasta
5. Observaties
   • Noteer wat er gebeurt zodra de gistoplossing aan de waterstofperoxide-oplossing wordt toegevoegd
   • Observeer de hoeveelheid schuim die geproduceerd wordt, de snelheid van de reactie en eventuele veranderingen in temperatuur (exotherme reactie).
6. Opruimen
   • Na de reactie, gooi het schuim en de restanten van de oplossing weg volgens de veiligheidsrichtlijnen van je school of laboratorium.
   • Reinig alle gebruikte materialen grondig.

Theorie voor het maken van olifantentandpasta

De ontleding van waterstofperoxide door een katalysator zoals enzymen in gist resulteert in de volgende reactie:

2 H₂O₂ (aq) → 2 H₂O (l) + O₂ (g)

Het gevormde zuurstofgas (O₂) wordt gevangen door het afwasmiddel, wat resulteert in de productie van schuim. De reactie is exotherm, wat betekent dat er warmte vrijkomt.

Conclusie

Dit experiment laat zien hoe een katalysator de ontleding van waterstofperoxide versnelt, resulterend in een spectaculaire schuimproductie, beter bekend als olifantentandpasta. Het is een leuke en leerzame manier om meer te leren over chemische reacties en katalysatoren. Voer het experiment altijd uit met de juiste veiligheidsmaatregelen en geniet van de indrukwekkende resultaten!